Szanowni Państwo,

bardzo miło nam gościć Państwa na stronie internetowej Kancelarii. Rozumiemy, że wybór dopasowanej do Państwa potrzeb kancelarii prawnej nie jest łatwy. Wierzymy jednak, że nasza oferta spotka się z Państwa zainteresowaniem i wyjdzie naprzeciw Państwa potrzebom i oczekiwaniom.

Pomoc prawna udzielana przez prawników naszej Kancelarii dedykowana jest zarówno klientom indywidualnym jak i przedsiębiorcom.

Dokładamy wszelkich starań, by nasze usługi świadczone w ramach kluczowych dla codziennego życia specjalizacji, odpowiadały rzeczywistym potrzebom naszych Klientów oraz co najważniejsze – w rzeczywisty sposób potrzeby te zaspokajały.

Jesteśmy zespołem, który łączy w sobie doświadczenie i młodość. Pracujemy z pasją. Satysfakcją dla nas jest wyłącznie wysoki standard realizacji i pragmatyzm w osiąganiu celu, jaki stawia przed nami Klient.

W skład naszego zespołu wchodząc radcowie prawni i aplikanci radcowscy wyspecjalizowani w wybranych dziedzinach prawa, którzy dokładają wszelkich starań, aby zapewnić klientom stabilność i bezpieczeństwo.

Obsługujemy Klientów w całego kraju, a porad prawnych udzielamy zarówno w siedzibie Kancelarii, jak i zdalnie.

Zapraszamy na wstępną, bezpłatną konsultację. Podczas pierwszego spotkania przedstawimy sposób na wyzwanie, z którym przyjdzie nam się zmierzyć, dzięki czemu poznają nas Państwo lepiej i będą mogli ocenić, czy nasz pomysł na bycie prawnikiem profesjonalnym wart jest Państwa zainteresowania.

Zespół Lange Kancelaria Prawna

O prawie karnym nie wspominaliśmy od dawna. Czas więc, by i ono wkroczyło na salony. O czym  więc mowa? O nadużyciu zaufania w obrocie gospodarczym.

Art. 296 § 1. k.k.  Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Przestępstwo, o którym mowa nazywane jest w orzecznictwie przestępstwem nadużycia zaufania w obrocie gospodarczym lub karalną niegospodarnością.

Artykuł 296 k.k. wyróżnia cztery typy popełnienia tegoż przestępstwa:

1. typ podstawowy (art. 296 § 1),
2. typ kwalifikowany poprzez działanie przez sprawcę w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (art. 296 § 2),
3. typ kwalifikowany polegający na wyrządzeniu przez sprawcę szkody majątkowej
   w wielkich rozmiarach (art. 296 § 3)
4. typ przestępstwa nieumyślnego (art. 296 § 4).

Ponadto § 5 tego przepisu wprowadza klauzulę niekaralności związaną z dobrowolnym naprawieniem szkody przez sprawcę przed wszczęciem postępowania karnego.

W przedmiotowym artykule skupimy się na typie podstawowym (art. 296 § 1).

Na kanwie omawianego przepisu pojawia się pytanie, czy każda decyzja osoby zarządzającej przedsiębiorstwem, która wywoła niezamierzony skutek jest penalizowana ? Czy zatem każdy zarządzający spółką nie podejmowałby żadnych trudnych decyzji i odważnych działań, aby tylko ograniczyć ryzyko narażenia się na odpowiedzialność karną? Taka sytuacja doprowadziłaby do  paraliżu wolnego rynku oraz prowadzenia działalności gospodarczej, co nie leży w szeroko pojętym interesie społecznym i gospodarczym.

Odpowiedzialność za działania nie jest więc postrzegana aż tak wprost. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim okoliczności, poziom podejmowanego ryzyka czy specyfikę branży.  Najistotniejsze z punktu widzenia poniesienia odpowiedzialności jest wyznaczenie granicy pomiędzy działaniem legalnym a przestępnym. Ponadto, należy również odnieść się do pojęcia szkody. Ustawodawca nie wspomina o każdej poniesionej szkodzie, a jedynie znacznej. Zgodnie z art. 115 § 5 i 7 k.k. „znaczna szkoda” oznacza szkodę, której wartość
w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 złotych.

Łącząc oba pojęcia (ryzyko i szkoda) w całość, należy stwierdzić, że przy niektórych czynnościach ryzyko jest niewielkie, a przy innych znaczne. Aby zyskać wymierne korzyści dla przedsiębiorstwa konieczne jest podjęcie określonego ryzyka. Bywa i tak, że podjęte ryzyko nie tylko nie doprowadzi do powstania korzyści, ale spowoduje powstanie szkody. Generalnie-  przyjmuje się, dla typowych przedsięwzięć gospodarczych, iż ryzyko jest dozwolone wtedy, gdy ewentualna korzyść będzie znacznie przewyższała stratę oraz to, że w chwili podejmowania czynności prawdopodobieństwo nastąpienia szkody jest niewielkie, a prawdopodobieństwo korzyści duże.

Ściganie przestępstwa z art. 296 § 1 k.k. następuje na wniosek osoby pokrzywdzonej (pod warunkiem, że  pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa).

Kiedy więc możemy wskazywać, że działanie zarządzającego przedsiębiorstwem jest przestępstwem, a nie zwykłym ryzykiem gospodarczym?

Należy wyróżnić następujące:

1. szczególna powinność określonego zachowania się na rzecz pokrzywdzonego;

Od osoby zajmującej się sprawami majątkowymi wymaga się, aby w sytuacjach podejmowania konkretnych decyzji majątkowych kierowała się racjonalnością postępowania zmierzającą do uzyskania uzasadnionych i możliwych do osiągnięcia korzyści ekonomicznych oraz nastawieniem mającym na celu dobro i interesy podmiotu, który reprezentuje.

2. nadużycie swoich uprawnień lub niedopełnienie obowiązków;

Podstawowym obowiązkiem zarządcy jest dbałość o interesy majątkowe zarządzanego podmiotu. Obowiązek ten wynika z samego faktu objęcia funkcji zarządczej. Kryminalizacją objęte są jedynie te przejawy niegospodarności, które są związane z prowadzeniem cudzych spraw gospodarczych w sposób szkodzący.

3. powstanie znacznej szkody majątkowej w mieniu pokrzywdzonego jako wynik realizacji przez sprawcę znamion (lub sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody majątkowej),

Zgodnie z art. 115 § 5 i 7 k.k. „znaczna szkoda” oznacza szkodę, której wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 złotych.

4. związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy powyższymi.

Polega na powstaniu znacznej szkody ze względu na określone zachowanie lub zaniechanie sprawcy związane z nadużyciem przez niego swoich uprawnień lub niedopełnienie obowiązków.

autor: aplikantka radcowska Joanna Tarasevich

Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni

Powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa, a jego charakter jest wyłącznie informacyjny.

Treść artykułu odzwierciedla poglądy i stanowisko autora związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prawnych oraz prasowych.

Zarówno Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni, jak i autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych po zapoznaniu się z powyższym artykułem, bądź na jego podstawie.

Źródło:

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553).
• O. Górniok, Przestępstwo nadużycia zaufania zamiast karalnej niegospodarności, PUG 1993, Nr 3, str. 4 in.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2002 r., sygn. akt: IV KKN 614/99.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2020, sygn. akt: II AKa 202/20
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt: II KK 185/14

Najem okazjonalny lokalu jako zabezpieczenie wynajmującego przed nieuczciwymi najemcami funkcjonuje od wielu lat. Umowa najmu okazjonalnego jako odrębny rodzaj umowy najmu lokalu wprowadzona została do porządku prawnego ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W dalszym ciągu z dobrodziejstw przedmiotowego rodzaju umowy najmu korzysta niewielka część właścicieli wynajmujących swoje lokale. W związku z powyższym w przedmiotowym artykule autor postara się przybliżyć korzyści wynikające z zawarcia  najmu okazjonalnego lokalu.

Nieuczciwi najemcy coraz częstszym problemem wynajmujących.

Właściciele lokalu decydując się na jego wynajęcie działają w celu osiągnięcia zysku. W momencie zawarcia umowy najmu często nie zdają sobie sprawy jak silnie uprzywilejowana jest pozycja najemcy. Najczęściej wynajmujący uświadamia jak ryzykowne jest zawieranie klasycznej umowy najmu w przypadku natrafienia na nierzetelnych najemców. Najczęstszym przypadkiem sporów jest zaprzestanie regulowania przez najemców zobowiązań na rzecz wynajmującego i dalsze bezumowne korzystanie przez najemców z lokalu. Często dochodzi do sytuacji, w których pomimo wypowiedzenia umowy, najemcy nadal lokal zajmują i z niego korzystają.

Wynajmujący, aby pozbyć się osób bezumownie zajmujących lokal stanowiący jego własność, musi wystąpić do sądu z powództwem o eksmisję. Przedmiotowe postępowanie bywa w zdecydowanej większości przypadków czasochłonne. Dodatkowo, sąd ma możliwość przyznania najemcy prawa do lokalu socjalnego.  Za dostarczenie lokalu socjalnego odpowiedzialna jest gmina właściwa ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Do momentu zaproponowania przez gminę lokalu socjalnego byłemu najemcy właściciel nie może przeprowadzić skutecznej eksmisji. Okres ten w niektórych gminach, w obecnych realiach, może wynosić nawet od kilku do kilkunastu lat. W tym czasie właściciel pozbawiony jest władztwa nad lokalem, ponosi straty za zużyte media i nie osiąga upragnionego zysku. Obecnie właściciel lokalu dysponuje instytucją prawną, która umożliwia mu uniknięcie wskazanej powyżej procedury, odpowiednio zabezpieczając jego interesy. Jest nią najem okazjonalny lokalu.

Czym jest najem okazjonalny?

Najem okazjonalny stanowi instytucję, dzięki której właściciele lokali służących zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych zyskali nowe narzędzie ochrony przed najemcami. Wspomniana ochrona przysługuje wynajmującemu przed najemcami odmawiającymi opuszczenia lokalu po ustaniu stosunku najmu i uporczywie go zajmującymi bez tytułu prawnego. Najem okazjonalny uregulowany został w art. 19a-19e ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (dalej: u.o.p.l.). Zgodnie z ustawową definicją, umową najmu okazjonalnego lokalu jest umowa najmu lokalu służącego do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, którego właściciel, będący osobą fizyczną, nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat.

Kto i na jaki okres może zawrzeć umowę najmu okazjonalnego?

Zgodnie przepisami ustawy umowę najmu okazjonalnego może zawrzeć tylko właściciel lokalu, który:

• jest osobą fizyczną (tym samym nie może być nim osoba prawna czy jednostka organizacyjna),
• nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali.

Pojęcie właściciela zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.p.l. Właścicielem jest wynajmujący lub inną osobę, z którą wiąże lokatora stosunek prawny uprawniający go do używania lokalu. Drugą przesłankę interpretować należy w związku z definicją zawartą w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. Wobec powyższego działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły w zakresie wynajmowania lokali.

Możliwość zawarcia umowy najmu okazjonalnego została ograniczona do okresu wynoszącego 10 lat. Wskazana regulacja pozostaje w zgodzie z przepisami odnoszącymi się do najmu zawartymi w kodeksie cywilnym. Zgodnie z treścią art. 661 § 1 k.c. najem zawarty na czas dłuższy niż lat 10 poczytuje się po upływie tego terminu za zawarty na czas nieokreślony.

Forma umowy najmu okazjonalnego.

Umowa najmu okazjonalnego lokalu oraz zmiana tej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. W związku z powyższym umowa najmu okazjonalnego nie musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie formy pisemnej przy sporządzeniu lub dokonywaniu zmiany umowy powoduje nieważność umowy lub odpowiednio jej zmienionej części.

Załączniki do umowy najmu okazjonalnego.

Prawa i obowiązki stron umowy najmu okazjonalnego są w zasadzie odpowiednikiem praw i obowiązków stron klasycznej umowy najmu. Wyróżniającą cechę umowy najmu okazjonalnego stanowią jej obligatoryjne załączniki. Dzięki nim, w przypadku powstania problemów z dobrowolnym opuszczeniem przez najemcę lokalu, wynajmujący nie musi przeprowadzać czasochłonnego postępowania eksmisyjnego.

Zgodnie z art. 19a. ust 2 pkt 1-3 u.o.p.l. prócz sporządzenia samej umowy najmu okazjonalnego należy dołączyć do niej co najmniej:

• oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu;
• wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu;
• oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do innego lokalu, o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu (wynajmujący lokal może zażądać, aby to oświadczenie złożone zostało w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym)

Oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji.

Oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji przez najemcę w formie aktu notarialnego stanowi tytuł egzekucyjny. Po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności staje się tytułem wykonawczym. Oznacza to, iż w razie odmowy dobrowolnego opuszczenia lokalu przez najemcę, będzie stanowił podstawę eksmisji. Będzie on zastępował wyrok nakazujący opróżnienie lokalu, na którego wydanie niejednokrotnie trzeba czekać kilka miesięcy. Dodatkowo umożliwia uniknięcie ewentualnego zasądzenia w postępowaniu sądowym prawa do lokalu socjalnego dla najemcy. W przypadku najmu okazjonalne komornik eksmituje najemcę do lokalu, który sam wskazał w sporządzonym przez siebie oświadczeniu. Wobec powyższego najemca nie trafia na bruk.

Ustalanie czynszu, możliwość zastrzeżenia kaucji zabezpieczającej.

Z tytułu najmu okazjonalnego lokalu zgodnie z art. 19c u.o.p.l., oprócz czynszu, właściciel pobiera jedynie opłaty niezależne od właściciela. Strony mogą jednakże zawrzeć w umowie odmienne postanowienia w przedmiotowej kwestii. Właściciel może podwyższyć czynsz wyłącznie zgodnie z warunkami określonymi w umowie. Wobec tego przy podwyższaniu stawek czynszu nie stosuje się przepisów ustawy lecz zasady umownie ustalone przez strony. Takie rozwiązanie jest dla wynajmującego zdecydowanie bardziej korzystne.

Zawarcie umowy najmu okazjonalnego lokalu może być uzależnione od wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej. Jest ona przeznaczona na pokrycie należności z tytułu najmu okazjonalnego lokalu przysługujących właścicielowi w dniu opróżnienia lokalu oraz ewentualnych kosztów egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać sześciokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu, po potrąceniu należności właściciela. 

Zgłoszenie umowy do urzędu skarbowego.

Z zawarciem umowy najmu okazjonalnego wiąże się obowiązek właściciela zgłoszenia tego faktu naszelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenia dokonuje się do naczelnikowi US właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania właściciela w terminie 14 dni od rozpoczęcia najmu. W przypadku niedopełnienia przedmiotowego obowiązku, nie można skorzystać z zastrzeżonej dla najmu okazjonalnego procedury wypowiedzenia umowy i opróżnienia lokalu. Poza tym najemcy przysługiwać będzie ochrona przewidziana dla lokatorów określona przez ustawę u.o.p.l. Wobec powyższego właściciel niejako utraci dużą część korzyści uzyskanych dzięki zawarciu umowy najmu okazjonalnego. Przykładowo właściciel nie będzie miał możliwości podwyższenia czynszu zgodnie z umownymi ustaleniami, lecz będzie musiał stosować przepisy ustawy. Dodatkowo, najemca może zażądać od właściciela lokalu przedstawienia mu potwierdzenia zgłoszenia do urzędu skarbowego. W przypadku wskazanego żądania, właściciel ma obowiązek przedstawić najemcy potwierdzenie.

Wygaśnięcie i rozwiązanie najmu okazjonalnego.

Umowa najmu okazjonalnego lokalu wygasa po upływie czasu, na jaki była zawarta, lub ulega rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia umowy. Po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu okazjonalnego lokalu, jeżeli najemca dobrowolnie nie opróżnił lokalu, właściciel doręcza najemcy żądanie opróżnienia lokalu. Przedmiotowe żądanie musi być sporządzone na piśmie opatrzonym urzędowo poświadczonym podpisem właściciela. Dodatkowo żądanie opróżnienia lokalu musi po pierwsze zawierać oznaczenie właściciela oraz najemcy, którego żądanie dotyczy. Po drugie żądanie musi zawierać wskazanie umowy najmu okazjonalnego lokalu i przyczynę ustania stosunku z niej wynikającego. Ostatnim obowiązkowym elementem żądania opróżnienia lokalu jest wskazanie terminu w którym najemca i osoby z nim zamieszkujące mają opróżnić lokal. Termin ten nie może być krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia żądania najemcy.

Kroki sądowe – wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.

W przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego najemcy terminu, właściciel składa do sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu. Wskazany akt notarialny obejmuje oświadczenie najemcy o poddaniu się egzekucji dobrowolnego opróżnienia zajmowanego lokalu. Do wskazanego wniosku załącza się żądanie opróżnienia lokalu wraz z dowodem jego doręczenia najemcy albo dowodem wysłania go przesyłką poleconą. Kolejny załącznik stanowi dokument potwierdzający przysługujący właścicielowi tytuł prawny do lokalu, którego opróżnienia dotyczy żądanie właściciela. Ostatnim obligatoryjnym załącznikiem jest potwierdzenie zgłoszenia umowy najmu do urzędu skarbowego. Sąd powinien rozpoznać wniosek w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności niezwłocznie. Nie może zrobić tego jednak później niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia.

Utrata możliwości zamieszkania przez najemcę w lokalu wskazanym w oświadczeniu.

W przypadku utraty możliwości zamieszkania we wskazanym w oświadczeniu lokalu, najemca jest obowiązany w terminie 21 dni od dnia powzięcia wiadomości o tym zdarzeniu wskazać inny lokal, w którym mógłby zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu, oraz przedstawić oświadczenie osoby posiadającej tytuł prawny do tego kolejnego lokalu, pod rygorem wypowiedzenia umowy przez właściciela z zachowaniem co najmniej siedmiodniowego okresu wypowiedzenia (art. 19a ust. 3 w zw. z art. 19d ust. 5 u.o.p.l.). Wskazany przepis stanowi pewien mankament regulacji najmu okazjonalnego. Można sobie wyobrazić sytuację, w której właściciel nie pozyska wiedzy o utracie przez najemcę możliwości zamieszkania w pierwotnie wskazanym lokalu. Równie problematyczne dla właściciela lokalu będzie określenie terminu, w którym najemca powziął o tym wiedzę. W takim przypadku, właściciel lokalu w praktyce nie będzie miał możliwości skorzystania z prawa wypowiedzenia umowy najmu.

Wskazany przykład stanowi z pewnością poważną lukę instytucji najmu okazjonalnego. Może okazać się, iż właściciel lokalu zawierając umowę najmu okazjonalnego i tak zmuszony będzie przeprowadzić czasochłonne sądowe postępowanie o eksmisję. Obecnie jedyną możliwością przeciwdziałania takiej sytuacji jest zasadniczo bieżące monitorowanie komu przysługuje prawo własności wskazanego przez najemcę lokalu.

Koszt zawarcia umowy najmu okazjonalnego.

Koszty zawarcia umowy najmu okazjonalnego sprowadzają się do zapłaty wynagrodzenia notariusza za sporządzenie oświadczenia najemcy w formie aktu notarialnego. Koszty notarialne związane z przedmiotowym oświadczeniem w formie aktu notarialnego wynoszą ok. 200-300 zł. Wskazana kwota stanowi niewielką cenę za ochronę jaką uzyskuje właściciel lokalu zawierając umowę najmu okazjonalnego.

Najem okazjonalny zapewnia obecnie najskuteczniejszą ochronę własności właścicieli lokali mieszkalnych, którzy decydują się na wynajem. Przede wszystkim zawierając umowę najmu okazjonalnego właściciel lokalu może skuteczniej i sprawniej pozbyć się nieuczciwych najemców. W związku z powyższym zawarcie przedmiotowej umowy daje większe poczucie bezpieczeństwa właścicielowi lokalu. Jak zostało powyżej wskazane regulacja dotycząca najmu okazjonalnego posiada pewne mankamenty. Niemniej nie zmienia to faktu, iż jest to najlepszy rodzaj umowy najmu dla właściciela lokalu. Wobec powyższego decydując się na wynajęcie lokalu przeznaczonego na cele mieszkalne, warto zdecydować się na zawarcie go w przedmiotowej formie.

autor: aplikant radcowski Michał Kosecki

Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni

Powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa, a jego charakter jest wyłącznie informacyjny.

Treść artykułu odzwierciedla poglądy i stanowisko autora związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prawnych oraz prasowych.

Zarówno Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni, jak i autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych po zapoznaniu się z powyższym artykułem, bądź na jego podstawie.

Źródła:

• Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 611).
• Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 3 poz. 13)
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).

W dniu 18 stycznia b.r. w klasach I-III szkół podstawowych przywrócono naukę stacjonarną, z zachowaniem ścisłego reżimu sanitarnego. Działanie to ma być pierwszym krokiem na drodze do „normalności”. Decyzja ta – jakkolwiek wyczekiwana przez rodziców – wśród ekspertów budzi znaczne kontrowersje, szczególnie w kontekście możliwości rzeczywistego przestrzegania reżimu sanitarnego przez dzieci poniżej 10 roku życia. Jednocześnie wbrew wcześniejszym komunikatom, z dniem 18 stycznia nie zniesiono, ani nie złagodzono obostrzeń, którym podlegają przedsiębiorcy m.in. z branży gastronomicznej, hotelarskiej czy branży fitness. Decyzja taka podjęta została pomimo deklaracji przedsiębiorców, iż również oni mogliby wznowić działanie w ścisłym reżimie sanitarnym.

Tymczasem, wskutek przedłużającego się „lockdownu” wielu przedsiębiorców boryka się z coraz trudniejszą sytuacją finansową. Ich położenia nie poprawia niestety brak jednoznacznych komunikatów dotyczących terminu (choćby częściowego) zniesienia obostrzeń oraz niewystarczająca pomoc Państwa dla poszkodowanych branż. W konsekwencji wielu przedsiębiorców zmuszana jest do podejmowania drastycznych decyzji dotyczących redukcji zatrudnienia bądź likwidacji firmy. Coraz większa grupa przedsiębiorców decyduje się też na otwieranie – wbrew obowiązującym przepisom – lokali usługowych, bądź poważnie rozważa takie działania.

Zapalnikiem dla takiego „obywatelskiego nieposłuszeństwa”, stał się wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 października 2020 r., wydany w sprawie o sygn. akt II SA/Op 219/20. Z uzasadnieniem tego wyroku warto zapoznać się przed podjęciem decyzji o ewentualnym wznowieniu działalności gospodarczej. Poniżej przedstawiam Państwu kilka najistotniejszych informacji z przedmiotowego wyroku.

Podstawa ograniczeń

Na początku warto przypomnieć, że prowadzenie działalności gospodarczej zostało pierwotnie ograniczone na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia wprowadzającego stan zagrożenia epidemicznego z dnia 13 marca 2020 r. Po tygodniu Minister Zdrowia wprowadził natomiast rozporządzeniem stan epidemii, który podtrzymywał „czasowe” ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej, które faktycznie oznaczało zakaz wykonywania określonych rodzajów działalności.

Oba ww. rozporządzenia wydane zostały w oparciu o art. 46 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej jako „Ustawa”). Zgodnie z tym przepisem minister właściwy dla spraw zdrowia może w drodze rozporządzenia ogłosić stan zagrożenia epidemicznego lub epidemii, jeśli zagrożenie lub epidemia występują na obszarze więcej niż jednego województwa. Minister może przy tym ustanowić „czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy” [art. 42 ust. 4 pkt 3 Ustawy].

Z dniem 8 marca 2020 r. obowiązywać zaczął także art. 46a i art. 46b Ustawy, na podstawie którego Rada Ministrów może ustalać w drodze rozporządzenia obszar występowania epidemii oraz

„rodzaj stosowanych rozwiązań – w zakresie określonym w art. 46b – mając na względzie zakres stosowanych rozwiązań oraz uwzględniając bieżące możliwości budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego”.

Na podstawie art. 46b Ustawy Rada Ministrów może natomiast ustanawiać w swoich rozporządzeniach

„2) czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców;”

Na mocy przywołanych art. 46a i 46b Ustawy wydawane były kolejne rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, które wprowadzały zakazy i ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Stan faktyczny sprawy

Sprawa rozstrzygnięta przez WSA w Opolu dotyczyła przedsiębiorcy, prowadzącego zakład fryzjerski. Przedsiębiorca ten w dniu 22 kwietnia 2020 r. nie zastosował się do ograniczenia, polegającego na całkowitym zakazie prowadzenia przez przedsiębiorców działalności związanej z fryzjerstwem, określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów. W konsekwencji Policja ukarała go mandatem w wysokości 500,00 zł, a sanepid nałożył na niego w drodze decyzji administracyjnej karę pieniężną w wysokości 10 tys. zł. Z rozstrzygnięciem tym przedsiębiorca się nie zgodził podnosząc, iż strzygł znajomego. W konsekwencji zaskarżył decyzję sanepidu do organu II instancji, a po utrzymaniu jej w mocy, wniósł skargę do WSA.

Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał mu rację i uchylił decyzję administracyjne w całości, uznając że organy naruszyły przepisy postępowania, a przepisy rozporządzenia są sprzeczne z przepisami Konstytucji RP.

Konstytucja RP

Rozpatrując przedmiotową sprawę WSA uznał bowiem, iż żaden przepis ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie zawiera umocowania do określania w rozporządzeniu zakazów prowadzenia działalności gospodarczej.

W tym miejscu warto przytoczyć niezwykle ważne w tym kontekście przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – czyli aktu prawnego mającego najwyższą moc prawną w systemie krajowych źródeł prawa, a mianowicie

art. 22 Konstytucji RP

Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

art. 91 ust. 1 Konstytucji RP

Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

oraz art. 232 Konstytucji RP

W celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione przepisy Konstytucji RP WSA stwierdził, iż Rada Ministrów zrezygnowała z formalnego wprowadzenia opisanego w art. 232 Konstytucji RP stanu klęski żywiołowej i poprzestała jedynie na wprowadzeniu stanu epidemii w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r.

Podjęte działania legislacyjne stworzyły taki stan prawny w zakresie ograniczenia wolności i praw człowieka, który w istocie odpowiada regulacjom obowiązującym w stanie klęski żywiołowej, choć stan ten nie został wprowadzony. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było to, że właściwe dla stanów nadzwyczajnych, złagodzone, konstytucyjne warunki umożliwiające ograniczenia wolności i praw człowieka nie mogły znaleźć zastosowania.

Art. 22 Konstytucji RP

W konsekwencji WSA zwrócił uwagę, iż ograniczenia przewidziane rozporządzeniami Rady Ministrów – w tym ograniczenie swobody prowadzenia działalności gospodarczej – mogły być wprowadzane wyłącznie na mocy ustawy. Art. 22 Konstytucji RP jednoznacznie wskazuje bowiem, iż ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy.

Sąd zauważył nadto – powołując się na Trybunał Konstytucyjny – iż to ustawa musi samodzielnie określać podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności. Konieczne jest kompletne i szczegółowe uregulowanie jaki ma być zakres ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności. W rozporządzeniu powinny być natomiast zamieszczane jedynie przepisy o charakterze technicznym, nie mające zasadniczego znaczenia z punktu widzenia praw lub wolności jednostki.

Dodanie do Ustawy art. 46b skutkowało zatem przyznaniem Radzie Ministrów kompetencji, daleko wykraczających poza ramy przewidziane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP

Dodatkowo Sąd zaznaczył, że przepisy stanowione na poziomie rozporządzenia, oprócz tego, że nie mogą regulować podstawowych konstytucyjnych wolności i praw, muszą także spełniać warunki określone w art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Rozporządzenie musi w związku z tym zostać wydane przez organ wskazany w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia musi przy tym zawierać wytyczne dotyczące treści aktu.

Art. 46 oraz art. 46b Ustawy nie zawierają natomiast wytycznych dotyczących treści norm prawnych, które mają się znaleźć w rozporządzeniu wydanym na jego podstawie. Całość ograniczeń wolności i praw została przeniesiona z ustawy do rozporządzenia.

Za WSA warto przy tym zauważyć, iż wprowadzanie ograniczeń byłoby dopuszczalne w przypadku ogłoszenia stanu klęski żywiołowej. Art. 21 i art. 22 ustawy o stanie klęski żywiołowej określają bowiem niezbędne ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w przypadku wystąpienia stanu klęski żywiołowej. Z kolei art. 5 ust. 2 ustawy o stanie klęski żywiołowej pozwala Radzie Ministrów określić w rozporządzeniu, w zakresie dopuszczonym art. 21 i art. 22, rodzaje niezbędnych ograniczeń praw i wolności. Rada Ministrów nie zdecydowała się jednak na wprowadzenie stanu klęski żywiołowej.

Na podstawie treści upoważnienia ustawowego zawartego w art. 46 i 46b Ustawy Rada Ministrów mogła kształtować w rozporządzeniu w dowolny sposób, bez merytorycznych wskazówek zawartych w ustawie, sferę podstawowych praw lub wolności jednostki, określając poszczególne ograniczenia, nakazy i zakazy.

Ograniczenie a zakaz

Sąd zauważył nadto znaczną rozbieżność pomiędzy treścią art. 46 i 46b Ustawy, a treścią rozporządzeń Rady Ministrów. Upoważnienie ustawowe zawarte w art. 46 ust. 4 pkt 3 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi zezwalało Radzie Ministrów (art. 46b pkt 1 tej Ustawy) na ustanowienie w rozporządzeniu czasowego ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy. Rada Ministrów mogła również na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 2 o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wprowadzić czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców. Jednak oba te upoważnienia ustawowe pozwalają wyłącznie czasowo ograniczyć prowadzenie działalności gospodarczej, nie pozwalają one natomiast na przyjęcie zastosowanej w rozporządzeniach konstrukcji prawnej polegającej na ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej poprzez jej zakazanie.

Ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej (rozumiane jako stan kiedy działalność może być prowadzona po spełnieniu określonych warunków) nie jest równoznaczne z zakazem jej prowadzenia (czyli stanem kiedy działalność gospodarcza danego rodzaju w ogóle nie może być prowadzona).

Wnioski

Wojewódzki Sąd Administracyjny stanowczo potwierdził, iż żaden przepis upoważnień ustawowych zawartych w art. 46 ust. 4 i art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie zawiera umocowania do określania w rozporządzeniu zakazów prowadzenia działalności gospodarczej.

Sąd stwierdził również, iż treść rozporządzenia wkracza w materię konstytucyjną regulowaną art. 22 Konstytucji RP, z którego wynika, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Niezależnie od powyższych uchybień, w ocenie Sądu nawet przy przyjęciu, że oceniane nakazy, zakazy i ograniczenia wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów, zostały wprowadzone prawidłowo i mają umocowanie ustawowe, to zaskarżone decyzje nie mogłyby się ostać z uwagi na naruszenie podstawowych zasad postępowania dowodowego obowiązujących w procedurze administracyjnej. Organy inspekcji sanitarnej wydając decyzję administracyjną oparły się bowiem na notatce urzędowej Policji bez prowadzenia jakiegokolwiek postępowania dowodowego, w tym przesłuchania skarżącego w charakterze strony postępowania administracyjnego.

Organy sanitarne naruszyły szereg przepisów postępowania administracyjnego. W ocenie Sądu naruszone zostały:

1. 10 § 1 k.p.a. zgodnie, z którym organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania;
2. 77 § 1 k.p.a. nakazujący organowi administracji publicznej w sposób wyczerpujący zebrać materiał dowodowy i rozpatrzyć cały zebrany w ten sposób materiał dowodowy;
3. 81 k.p.c., zgodnie z którym okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów oraz
4. 189d pkt 7 k.p.a., gdyż organy nie rozważyły w ogóle, wymierzając karę pieniężną w wysokości 10.000 zł, warunków osobistych strony, na którą jest nakładana administracyjna kara pieniężna.

Podsumowanie

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu dotyczy wiosennego „lockdownu”. Od tego czasu stan prawny uległ pewnym zmianom, ale większość z wskazanych przez sądy argumentów pozostaje aktualna. Konstytucja przewiduje bowiem możliwość ograniczenia praw i wolności w drodze rozporządzenia wyłącznie w przypadku zaistnienia stanu nadzwyczajnego. W tym zakresie natomiast przepisy nie uległy zmianom.

Wyrok WSA niewątpliwie pomoże przedsiębiorcom oraz innym osobom ukaranym karą pieniężną, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów. Warto przy tym zauważyć, że wyrok Sądu w Opolu wpisuje się w szerszy trend sądów administracyjnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie 12 stycznia unieważnił sześć decyzji sanepidu o karach nałożonych w związku z łamaniem obostrzeń. Dzień później kolejni sędziowie unieważnili dziewięć kar, a 14 stycznia kolejnych sześć decyzji. W ciągu trzech dni unieważniono więc w sumie 21 decyzji sanepidu.

Z informacji publikowanych przez Główny Inspektorat Sanitarny wynika, iż organy inspekcji sanitarnej wydały ponad 4500 decyzji o ukaraniu, a suma nałożonych kar wyniosła prawie 24,5 mln zł. Jedna trzecia ukaranych wniosła odwołania do wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych. Zasadne okazały się 824 odwołania i decyzje o nałożeniu kary zostały uchylone. W 465 przypadkach organ odwoławczy podtrzymał decyzję sanepidu powiatowego. Według informacji podawanych przez rzecznika GIS-u w ostatnich dniach grudnia 223 postępowania odwoławcze był jeszcze w toku. W trakcie rozpoznawania było także 121 postępowań sądowych zainicjowanych przez osoby, które nie zgodziły się z nałożonymi karami. Jeszcze przed wyrokami WSA w Warszawie wydano 13 wyroków uchylających decyzję o nałożeniu kary i 11 wyroków niekorzystnych dla obywateli.

Uchylenie decyzji organów inspekcji sanitarnej nakładających kary administracyjne jest wiec możliwe i prawdopodobne, ale nie jest przesądzone. Konieczne jest bowiem każdorazowe przeanalizowanie stanu faktycznego oraz podstawy rozstrzygnięcia sanepidu. Dlatego przed podjęciem ewentualnych decyzji dotyczących wznowienia działalności gospodarczej warto skonsultować się z prawnikiem i przeanalizować wszelkie możliwości i konsekwencje.

autor: aplikant radcowski Michał Manista

Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni

Powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa, a jego charakter jest wyłącznie informacyjny.

Treść artykułu odzwierciedla poglądy i stanowisko autora związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prawnych oraz prasowych.

Zarówno Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni, jak i autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych po zapoznaniu się z powyższym artykułem, bądź na jego podstawie.

Źródło:

• wyrok WSA w Opolu z dnia 27.10.2020 r., sygn. akt: II SA/Op 219/20;

Rada Ministrów w dniu 8 grudnia 2020 r. przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw. Wskazany projekt, przedłożony przez ministra sprawiedliwości, przewiduje wprowadzenie komorniczej e-licytacji nieruchomości. Szczegółowych informacji możemy poszukać TUTAJ oraz TUTAJ.

Przyczyny i potrzeby wprowadzenia e-licytacji nieruchomości

Zgodnie z informacjami zawartymi w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów potrzeba zmian wiąże się z trwającą obecnie pandemią. Wydłużający się okres jej trwania wymaga szybkich i zdecydowanych działań zaradczych. Resort wskazuję, że potrzebna jest przede wszystkim dalsza cyfryzacja procesów sądowych i egzekucyjnych. Jedno z rozwiązań stanowić ma wprowadzenie m.in. komorniczych e-licytacji nieruchomości.

W uzasadnieniu projektu wskazano, iż wprowadzenie e-licytacji nieruchomości zapewni wyższy poziom bezpieczeństwa dla uczestników czynności procesowych i pozwoli obniżyć koszty. Przedmiotowa zmiana powinna znacząco przyczynić się do przyspieszenia egzekucji z nieruchomości. Poprawie ulegnie również transparentność odbywających się w jej toku przetargów. Jednym z argumentów opowiadającym się za wprowadzeniem e-licytacji nieruchomości jest również eliminacja zmów między licytantami. Do tej pory niejednokrotnie dostrzegany był problem zmów między licytantami w celu obniżenia ceny nabycia. W toku licytacji odbywających się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego możliwość ta ma zostać wykluczona.

Wspomnieć należy także o wprowadzonym przez tarcze antykryzysowe zakazie eksmisji i przeprowadzania znacznej części licytacji nieruchomości wykorzystywanych do celów mieszkalnych. Prowadzi to obecnie do braku ogłaszania licytacji, stanowiąc poważny problem dla wierzycieli. Wobec powyższego możliwość przeprowadzania e-licytacji nieruchomości może znacznie usprawnić przeprowadzanie egzekucji. Dodatkowo wprowadzenie elektronicznych licytacji nieruchomości zapobiegnie mogącym pojawić się w przyszłości zatorom w sądach.

Elektroniczna licytacja nieruchomości wzorowana na elektronicznej licytacji ruchomości

Aktualnie funkcjonujący system e-licytacji komorniczych daje możliwość sprzedaży w tym trybie zasadniczo wyłącznie ruchomości, a sprzedaż nieruchomości możliwa jest wyłącznie w trybie uproszczonym. Zgodnie z powyższym możliwe jest przeprowadzenie elektronicznej licytacji niezabudowanej nieruchomości gruntowej lub nieruchomości, na której posadowiony jest budynek mieszkalny lub gospodarczy, wobec którego nadzór budowlany nie wydał zezwolenia na użytkowanie. Projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, przyjęty przez Radę Ministrów, wprowadza możliwość przeprowadzania w ten sposób licytacji wszystkich nieruchomości.

Przetarg w drodze elektronicznej wyłącznie na wniosek wierzyciela

W projekcie nowelizacji ustawy zaproponowano, aby przetarg w drodze elektronicznej odbywał się wyłącznie na wniosek wierzyciela. W przypadku braku wskazania takiej formy odbycia przetargu odbywać się on będzie w trybie dotychczasowym. Wniosek o przeprowadzenie przetargu elektronicznego będzie mógł zostać złożony zarówno w pierwszym jak i drugim terminie licytacji.

Obsługą systemu e-licytacji nieruchomości zajmie się Krajowa Rada Komornicza

Przetarg będzie przeprowadzany w systemie teleinformatycznym. Zgodnie z treścią projektu, w pierwszej kolejności komornik udostępniać będzie obwieszczenie o licytacji na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej. Obsługą systemu elektronicznych licytacji nieruchomości zajmie się Krajowa Rada Komornicza. Obecnie przeprowadza już ona licytację ruchomości, a także licytację nieruchomości w trybie uproszczonym. Takie rozwiązanie stanowić będzie znaczne odciążenie sądu. Wskazać należy, iż sąd w dalszym ciągu będzie czuwał nad jej przebiegiem. Z uwagi jednak na jej elektroniczny wymiar, sąd będzie jedynie zapoznawał się z protokołem w celu udzielenia przybicia.

Czas trwania przetargu

W przyjętym przez Radę Ministrów projekcie nowelizacji ustawy, elektroniczny przetarg będzie trwał tydzień, wzorem funkcjonujących aukcji elektronicznych. Wskazane rozwiązanie umożliwi uczestnikom dogodny udział w licytacji i pozwoli na uzyskanie możliwe najwyższej ceny ze sprzedaży nieruchomości.

Data wejścia w życie nowych przepisów

Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych artykułów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

Podsumowanie

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt w zakresie wprowadzenia możliwości sprzedaży nieruchomości w drodze e-licytacji należy oceniać pozytywnie. Daje on realną szansę na zapewnienie wyższego poziom bezpieczeństwa dla uczestników czynności procesowych oraz obniżenie kosztów. W sposób zdecydowany może również przyspieszyć egzekucje z nieruchomości, które obecnie bywają długotrwałe. Dziwi jednakże fakt, iż przedmiotowy projekt nie został na chwilę obecną poddany żadnym konsultacjom społecznym oraz nie został upubliczniony. Wszelkie założenia znane są tylko z informacji zawartych w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

autor: aplikant radcowski Michał Kosecki

Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni
Powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa, a jego charakter jest wyłącznie informacyjny.
Treść artykułu odzwierciedla poglądy i stanowisko autora związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prawnych oraz prasowych.
Zarówno Lange Kancelaria Prawna Spółka Partnerska Radcowie Prawni, jak i autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych po zapoznaniu się z powyższym artykułem, bądź na jego podstawie.