Wniosek o zakazanie utrzymywania kontaktów z dzieckiem a wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej- często traktowane równorzędnie, a tak bardzo różniące się. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów z dzieckiem ma także ten rodzic, któremu nie przysługuje władza rodzicielska nad tymże dzieckiem (a więc również ten rodzic, który został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dzieckiem).

Kontakty obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Wniosek o zakazanie utrzymywania kontaktów z dzieckiem- przesłanki

Jednakże jeśli utrzymywanie kontaktów rodziców/ rodzica z dzieckiem zagraża poważnie dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania.

Rodzice wówczas mogą, na podstawie skierowania sądu orzekającego w sprawie kontaktów, udać się na terapię rodzinną lub do placówek świadczących rodzinie stosowną pomoc. Na marginesie wskazać należy, że przepisy te stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków , powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.

Wnioskodawcą może być m. in. każdy z rodziców dziecka, jednakże krąg uczestników postępowania określa art. 510 § 1 k.p.c.

Małoletni, który ukończył 13 lat i nie jest ubezwłasnowolniony ma zdolność do samodzielnego i skutecznego dokonywania czynności procesowych w postępowaniu.

Znacznie poważniejszym, a w relacjach między rodzicami a dzieckiem najdalej idącym działaniem, jest pozbawienie władzy rodzicielskiej.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej stanowi najostrzejszy środek ingerencji sądu w sferę tej władzy, ponieważ polega na tym, że rodzic traci całkowicie tę władzę. Co istotne, nie zmierza to do ukarania rodziców, jak się powszechnie przyjęło zakładać, a do ochrony interesów dziecka.

Kiedy sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej?

Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

Bardzo często osoby składające wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej zastanawiają czy nastąpił już odpowiedni moment, aby złożyć wniosek oraz czy wniosek nie jest składany przedwcześnie. Najistotniejszym aspektem jest w tym miejscu pojawienie się kilku przesłanek, o których mowa poniżej. Nie stanowią one zamkniętego katalogu.

Trwała przeszkoda, czyli jaka?

Trwała przeszkoda to taka, która według rozsądnego przewidywania będzie trwała przez długi czas, niedający się ustalić albo możliwy do przewidzenia, ale obejmujący często wieloletni okres (zaginięcie jednego z rodziców, wyjazd na stałe za granicę, połączony z całkowitym zainteresowaniem dzieckiem, umieszczenie rodzica w zakładzie karnym.)

Co więcej?

Przyczyną pozbawienia władzy rodzicielskiej jest w szczególności nałóg pijaństwa, rozwiązły tryb życia, uprawianie procederu przestępczego, uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, nadmierne karcenie dziecka, wykorzystywanie dziecka do czynów nierządnych, zmuszanie dziecka do pracy zarobkowej kosztem nauki.

Przyczyną może być również niewykonywanie władzy rodzicielskiej, długotrwałe zamieszkiwanie zagranicą, co uniemożliwia podejmowanie rodzicowi decyzji w sposób skuteczny, składania podpisów, wyrażania zgód.

Jakie są skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej?

Pozbawienie władzy rodzicielskiej powoduje utratę ogółu praw i obowiązków wobec dziecka. Obie strony zachowuję jednak status cywilny a mimo pozbawienia władzy rodzicielskiej, dziecko ma pełne prawo do alimentacji oraz prawo dziedziczenia (i odwrotnie). Co ciekawe, w przypadku pozbawienia władzy rodzicielskiej zarówno rodzice, jak i dziecko zachowują prawo do utrzymywania ze sobą kontaktów.