Chcąc skorzystać z procedur restrukturyzacyjnych, dłużnik musi być niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością. Jeśli finansowa kondycja dłużnika jest dobra i nic jej nie zagraża to nie ma podstaw do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego. Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU), jako jedna z procedur restrukturyzacyjnych, ma służyć wsparciu podmiotu borykającego się z kłopotami finansowymi. Ustawowo określonym celem PZU jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami. Charakterystykę postępowania o zatwierdzenie układu przedstawiliśmy Państwu TUTAJ. Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wyłącznie wobec enumeratywnie wymienionych w ustawie podmiotów, posiadających tzw. „zdolność restrukturyzacyjną”. Zatem czy rolnik może skorzystać z postępowania o zatwierdzenie układu?
PODMIOTY POSIADAJĄCE ZDOLNOŚĆ RESTRUKTURYZACYJNĄ
Zgodnie z treścią przepisów ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2309; dalej: pr.r.) zdolność restrukturyzacyjną posiadają przede wszystkim przedsiębiorcy, w rozumieniu przepisów w ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061; dalej: k.c). Ponadto, w ustawie wymienione zostały spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne (w tym proste spółki akcyjne) nieprowadzące działalności gospodarczej. Zdolność restrukturyzacyjną mają także wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Dodatkowo, odrębnie w treści ustawy wymienieni zostali wspólnicy spółki partnerskiej.
KIM JEST PRZEDSIĘBIORCA?
Spośród wskazanego powyżej kręgu, podstawową kategorię podmiotów posiadających zdolność restrukturyzacyjną stanowią przedsiębiorcy. Zaznaczyć należy, iż ustawodawca posłużył się uniwersalną definicję przedsiębiorcy zawartą k.c. Zgodnie z art. 43 z ind. 1 k.c. „przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 z ind.1 k.c. § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową”. Analizując wskazaną definicję o zakwalifikowaniu podmiotu jako przedsiębiorcy decydują dwa kryteria: podmiotowe oraz funkcjonalne. Zgodnie z pierwszym kryterium przedsiębiorcą może być każdy podmiot prawa cywilnego. Drugie kryterium dotyka charakterystyki samej działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę. W świetle cytowanego przepisu chodzi o prowadzoną we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Biorąc pod uwagę sposób konstrukcji wskazanej definicji, można określić ją jako bardzo pojemną. Nie jest to jednak wyczerpujący katalog cech, jakie należy przypisać działalności gospodarczej. Istotne znaczenie dla jej charakterystyki mają również zarobkowy charakter działalności oraz zorganizowany i ciągły sposób jej prowadzenia. Wskazane cechy wymienione zostały przez ustawodawcę w art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 236; dalej: pr.p.). Co także istotne, w treści art. 6 pr.p. ustawodawca określił krąg podmiotów pozbawionych statusu przedsiębiorcy. Podkreślić należy, iż istotną cechą działalności gospodarczej, poza ustawowymi, wskazywaną przez doktrynę jest jej profesjonalny charakter. Podsumowując – aby określona działalność stanowiła działalność gospodarczą, wskazane cechy muszą wystąpić kumulatywnie.
ROLNIK JAKO PRZEDSIĘBIORCA
Definicja przedsiębiorcy zawarta w treści przepisów k.c., co zostało podkreślone, jest bardzo pojemna. Dzięki temu podmioty pozbawione statusu przedsiębiorcy w myśl przepisów prawa przedsiębiorców mogą zmieścić się w jej zakresie. Do tych podmiotów należą m.in. podmioty prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego. W związku z powyższym status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 43 z ind. 1 k.c. posiada również rolnik indywidualny, uzyskując tym samym zdolność restrukturyzacyjną. Status ten przysługuje rolnikowi, jeżeli wykonuje we własnym imieniu działalność gospodarczą w znaczeniu wskazanym w przedmiotowym przepisie. Bardzo istotne jest to, iż rolnik wykonując działalność gospodarcza musi uczestniczyć w obrocie gospodarczym. Przeciwnie, nie można uznać za przedsiębiorcę rolnika, który prowadzi gospodarstwo rolne wyłącznie dla zaspokajania własnych potrzeb. Innymi słowy rolnik jest uznawany za przedsiębiorcę jeśli dokonuje sprzedaży wytworów swego gospodarstwa rolnego na zewnątrz. Warto zwrócić uwagę, iż zgodnie z orzecznictwem nie istnieje jeden wzorzec wskazujący w uniwersalny sposób statusu rolnika jako przedsiębiorcy. Przedmiotowe zagadnienie każdorazowo podlega indywidualnemu rozstrzygnięciu, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, do których zaliczyć należy m.in. zakres prowadzonej działalności rolniczej oraz jej model. Warto zwrócić uwagę na istotną w tym zakresie uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2015 r. (sygn. akt III CZP 108/14), który stosując kryteria wskazane w art. 43 z ind. 1 k.c. do producenta rolnego uznał, iż zawarcie przez niego umowy kontraktacji „zazwyczaj oznacza, że prowadzi on działalność gospodarczą i jest uczestnikiem obrotu gospodarczego”.
PODSUMOWANIE
Podmiot prowadzący działalność rolniczą, po spełnieniu określonych przesłanek, może być uznany za przedsiębiorcę w rozumieniu przepisu art. 43 z ind. 1 k.c. W związku z powyższym rolnik posiadając „zdolność restrukturyzacyjną”, będzie mógł skorzystać z postępowania restrukturyzacyjnego, w tym postępowania o zatwierdzenie układu. W przypadku problemów finansowych gospodarstwa rolnego, może być to korzystne rozwiązanie, pozwalające na odzyskanie pożądanej stabilności. Mając na uwadze, iż każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia, aby uzyskać więcej informacji w zakresie możliwości jakie stwarza dla rolnika prawo restrukturyzacyjne, serdecznie zachęcamy do kontaktu.
autor: radca prawny Michał Kosecki
Lange Restrukturyzacje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa, a jego charakter jest wyłącznie informacyjny.
Treść artykułu odzwierciedla poglądy i stanowisko autora związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prawnych oraz prasowych.
Zarówno Lange Restrukturyzacje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych po zapoznaniu się z powyższym artykułem, bądź na jego podstawie.
Źródła:
– ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2309),
– ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061),
– ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 236),
– Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 lutego 2015 r. (III CZP 108/14)