Tytułem wstępu należy wskazać, iż jakiekolwiek potrącenia zaczynają być dokonywane dopiero po dniu wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości przez właściwy Sąd Rejonowy. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie wywołuje żadnych skutków, również wobec prowadzonych postępowań egzekucyjnych. Dopiero ogłoszenie upadłości konsumenckiej, powoduje skuteczne umorzenie egzekucji komorniczej.
Wskazać należy, iż podczas postępowania upadłościowego dłużnik ma zapewnioną ochronę na wyższym poziomie. Upadłość konsumencka nie tylko otwiera drogę do nowego startu bez ciężaru długów, ale również umożliwia ochronę minimalnego poziomu życia dłużnika. Kluczowym aspektem jest zrozumienie, jakie kwoty są wolne od potrąceń oraz jakie środki pozostają do dyspozycji upadłego.
Wyłączenie części dochodu z masy upadłości
Podstawową różnicą przemawiającą na korzyść sytuacji dłużnika, wobec którego wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej jest wyłączenie z masy upadłości części dochodu. Zagwarantowane to zostało przez treść art. 63 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 794). Zgodnie z treścią ust. 1a powyższego artykułu w przypadku ogłoszenia upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, na której utrzymaniu nie pozostają inne osoby, do masy upadłości nie wchodzi także część dochodu upadłego, która odpowiada kwocie stanowiącej 150% kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej tj. 776 zł. Oznacza to wyłączenie z masy upadłości osoby samotnie gospodarującej kwoty 1164 zł, zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dzień sporządzania niniejszego artykułu.
Oczywiste jest również, iż dla osoby fizycznej, na której utrzymaniu pozostają inne osoby istnieje wyższa kwota dochodu wyłączona z masy upadłości. Zgodnie z treścią art. 63 ust. 1b Prawa upadłościowego do masy upadłości nie wchodzi część dochodu upadłego, która odpowiada iloczynowi liczby osób pozostających na utrzymaniu upadłego oraz upadłego i 150% kwoty określonej w określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej tj. 600 zł. Wobec tego kwota dochodu wyłączona z masy upadłości wynosi iloczyn 900 zł.
Obliczając wyżej wskazywane kwoty dochodu wyłączonego z masy upadłości należy oczywiście odnieść się do treści całości przytaczanych artykułów oraz do nawiązujących przepisów.
Granice dokonywanych potrąceń przez syndyka
Granice uwzględniane podczas dokonywania potrąceń są uzależnione od sytuacji osobistej i źródła dochodu dłużnika. Syndyk może dokonywać potrąceń między innymi z dochodu osiąganego z tytułu umowy o pracę, zlecenia lub o dzieło (również uzyskiwanego za granicą). Z dokonywania potrąceń nie są również wyłączone świadczenia emerytalne i rentowe. Natomiast niemożliwe jest zajęcie dochodu pochodzącego z alimentów, zasiłków, stypendium lub świadczeń przyznawanych na rzecz osób trzecich (np. 800+). Pamiętać należy, iż powyższa enumeracja jest częściowa i nie stanowi kompleksowego katalogu składników z których syndyk może dokonywać potrąceń jak i składników wyłączonych z postępowania.
Należy zaznaczyć, iż przy dokonywaniu potrąceń z emerytury lub renty, limit zajęć to 25% świadczenia, przy czym chroniona jest tzw. trzynasta i czternasta emerytura, gdyż są one wolne od jakichkolwiek zajęć. Natomiast jeśli na dłużniku ciąży obowiązek alimentacyjny możliwe jest zajęcie do 60% dochodu, nawet przy minimalnych świadczeniach. Wskazać należy, iż zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego syndyk powinien regulować na bieżąco alimenty należne za czas po ogłoszeniu upadłości. W tym celu wykorzystuje on środki z masy upadłości zgromadzone między innymi w wyniku dokonywanych potrąceń.
W przypadku wynagrodzenia za pracę niezależnie od formy zatrudniania syndyk co do zasady dokonuje zajęcia w wysokości połowy wynagrodzenia. Wyjątkiem jest sytuacja gdy ciąży na dłużniku obowiązek alimentacyjny. Wtedy również potrącenie może wynosić 60%.
Nie mniej jednak została także ustalona kwota wolna od zajęć w wysokości minimalnego wynagrodzenia. Na dzień sporządzania niniejszego artykułu wynosi ona 4300 zł brutto. Należy jednak podkreślić, iż dokonując zajęć na poczet zobowiązań alimentacyjnych Syndyk może zająć 60% nawet minimalnego wynagrodzenia. Sytuacja jest analogiczna względem pozostałych źródeł dochodu (w tym również zasiłku chorobowego).
Podsumowując, ogólna sytuacja dłużnika ulega poprawie z dniem ogłoszenia upadłości. Postępowania egzekucyjne zostają umorzone z mocy prawa, a potrąceń zaczyna dokonywać syndyk, aż do dnia zakończenia postępowania upadłościowego. W tym okresie limity dokonywanych potrąceń są korzystniejsze dla dłużników, a w sytuacji spełnienia przesłanek dla więcej niż jednej z przytoczonych sytuacji, co do zasady zastosowanie znajduje rozwiązanie korzystniejsze dla upadłego.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o upadłości konsumenckiej zachęcamy do lektury pozostałych artykułów znajdujących się na naszej stronie lub skontaktowania się z nami za pomocą jednej z metod wskazanej w zakładce kontakt.